Thiền định là một kỹ thuật tâm lý mà ta tập trung tinh thần để nhanh chóng phát triển cả thể chất lẫn tinh thần. Các nghiên cứu khoa học đã chứng minh rằng phương pháp thiền định mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Cùng TINGAME24H.TOP xem qua bài viết này.
Thiền định là gì?
Thiền định là thuật ngữ được hình thành bằng sự kết hợp của hai từ “Tĩnh lự” (Thiền) và “Tam muội” (Ðịnh) trong tiếng Phạn. Tĩnh lự ám chỉ việc sử dụng tâm thể an tĩnh để suy ngẫm về các vấn đề liên quan đến đạo pháp. Tam muội tập trung ý chí vào một đối tượng duy nhất mà không bị xao lạc. Khi kết hợp hai ý nghĩa này, Thiền định đề cập đến việc tập trung tâm trí vào một đối tượng duy nhất, không bị xao lạc, nhằm đạt tâm thể an tĩnh và từ đó quan sát và suy ngẫm chân lý một cách sâu sắc.
Có bao nhiêu loại thiền?
Theo kinh Phật, có 3 loại thiền định khác nhau. Cụ thể như sau:
Thế gian thiền
- Tứ thiền: Dành cho những người cảm thấy chán chường với sự hỗn loạn và bất an của thế gian. Nó đơn giản là việc “chán cảnh hỗn loạn của xã hội hiện nay” và hướng tới tu tập Tứ thiền.
- Tứ vô lượng: Dành cho những người muốn tích luỹ phước lớn.
- Tứ không: Dành cho những người cảm thấy chán ngấy với sự chật hẹp của thế gian và tham sắc giới.
Xuất thế gian thiền
Đây là phương pháp thiền của Bậc Xuất thế, bao gồm bốn loại thiền quán:
- Cửu tướng quán
- Bát bối xả quán
- Bát thắng xứ quán
- Thập nhất thiết xứ quán
Bằng cách tu tập pháp thiền này, người tu sẽ có thể đạt được kết quả trong việc cắt đứt ái dục, loại bỏ phiền não và tiến tới trạng thái cảnh giới cao hơn.
Đây là phương pháp Thiền cao nhất, chỉ có những bậc Đại nhân mới có thể thực hành. Trong Xuất thế gian thượng thượng thiền, ta có những môn thiền sau đây:
- Tự tánh thiền: Tập trung quan sát tự tâm mà không cần đối tượng bên ngoài để thiền.
- Nhất thiết thiền: Có tác dụng giúp thực hành Pháp và truyền đạt Pháp cho người khác.
- Nan thiền: Môn thiền khó khăn, gian nan và cực kỳ tinh diệu trong việc tu tập.
- Nhất thiết môn thiền: Tất cả các pháp Thiền đều bắt nguồn từ môn thiền này.
- Thiện nhân thiền: Môn thiền dành cho những chúng sinh có lòng đại thiện và tu tập cùng nhau.
- Nhất thiết hạnh thiền: Bao gồm tất cả các pháp hạnh của đại thừa.
- Trừ não thiền: Có khả năng loại bỏ hoàn toàn phiền não và khổ đau.
- Thử thế tha thế lạc thiền: Có khả năng làm cho chúng sinh sống an lạc trong hiện tại và tương lai.
Thanh tịnh tịnh thiền: Có tác dụng loại bỏ hoàn toàn nghiệp và chứng được tịnh báo đại bồ đề. Thực hành môn thiền này, tâm trí hoàn toàn thanh tịnh và không còn nhận thức về tình trạng thanh tịnh, gọi là tịnh báo.
Lợi ích của thiền định hàng ngày theo khoa học
- Giảm căng thẳng: Thiền đã được chứng minh là giúp giảm mức độ căng thẳng. Một nghiên cứu kéo dài 8 tuần đã chứng minh rằng việc thực hành thiền giúp giảm phản ứng viêm nhiễm do căng thẳng gây ra.
- Giảm lo lắng: Một phân tích trên số lượng gần 1.300 người trưởng thành đã chỉ ra rằng thiền định có thể làm giảm sự lo lắng. Đặc biệt, hiệu quả của thiền mạnh mẽ nhất ở những người có mức độ lo lắng cao nhất.
- Tăng cường sức khỏe tinh thần: Một số hình thức thiền định có thể cải thiện sức khỏe tinh thần, giúp con người có cái nhìn tích cực hơn về cuộc sống. Ví dụ, một đánh giá với hơn 3.500 người trưởng thành đã cho thấy thiền giúp cải thiện các triệu chứng trầm cảm.
- Cải thiện khả năng tập trung: Thực hành thiền định thường xuyên có thể giúp cải thiện khả năng tập trung và chú ý, dẫn đến tăng năng suất và hiệu suất tốt hơn trong cuộc sống hàng ngày. Ví dụ, một nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người nghe nhạc thiền đã cải thiện sự tập trung và độ chính xác trong khi hoàn thành nhiệm vụ so với nhóm không nghe nhạc thiền.
- Giúp cai nghiện: Một nghiên cứu trên 60 người đang được điều trị chứng rối loạn sử dụng rượu đã cho thấy, thực hành thiền có liên quan đến việc giảm căng thẳng, đau khổ tâm lý do thèm rượu và sử dụng rượu sau 3 tháng.
- Giúp cải thiện giấc ngủ: Thiền cũng giúp bạn có một giấc ngủ chất lượng hơn. Nghiên cứu đã phát hiện ra rằng những người thực hành thiền định có giấc ngủ dài hơn và cải thiện tình trạng mất ngủ tốt hơn so với những người không thực hành.
- Giúp kiểm soát cơn đau: Cơn đau có thể có nguồn gốc từ tình trạng tinh thần và trở nên nặng hơn khi gặp căng thẳng. Một đánh giá trên 38 nghiên cứu đã kết luận rằng thiền có thể giảm đau, cải thiện chất lượng cuộc sống và giảm các triệu chứng trầm cảm ở những người bị đau mãn tính.
Làm giảm huyết áp: Một phân tích tổng hợp trên 12 nghiên cứu với gần 1.000 người tham gia đã cho thấy thiền giúp giảm huyết áp. Hiệu quả này đặc biệt rõ rệt ở những tình nguyện viên lớn tuổi và những người có huyết áp cao.
So sánh Thiền Định và Thiền Chánh Niệm
Thiền định và thiền chánh niệm là hai phương pháp Thiền có những khác biệt đáng chú ý. Dưới đây là hai điểm chính:
- Thiền định: Trọng tâm của thiền định là quan sát và duy trì sự tập trung tâm trí vào một đối tượng duy nhất. Người thực hành thiền định tập trung vào một điểm như hơi thở, một hình ảnh, hoặc một từ ngữ để giữ cho tâm trí không phân tán.
- Thiền chánh niệm: Thiền chánh niệm nhấn mạnh vào việc quan sát và chú tâm đến những gì đang diễn ra trong hiện tại. Người thực hành thiền chánh niệm tập trung vào cảm giác, suy nghĩ, hành động và các trạng thái tâm lý hiện tại mà không lặng lẽ đánh giá hay phán xét.
Tổng thể, cả thiền định và thiền chánh niệm đều nhằm mục tiêu tập trung tâm trí để nhìn thấu được bản chất thực sự của mọi thứ trong cuộc sống.
Cách thiền định đúng
Để bắt đầu thực hành thiền đúng cách, sẽ phụ thuộc vào loại thiền bạn lựa chọn. Dưới đây là một số lời khuyên chung có thể giúp bạn khởi đầu:
- Tìm một không gian yên tĩnh và thoải mái: Tìm một nơi trong nhà hoặc ngoài trời mà bạn cảm thấy yên tĩnh và thoải mái, nơi không bị xao lạc bởi tiếng ồn hoặc sự xao lãng.
- Xác định thời gian cụ thể hàng ngày để thiền: Để thiền trở thành một thói quen, hãy dành ít nhất một khoảng thời gian nhất định mỗi ngày để thực hành thiền. Bạn có thể chọn buổi sáng sớm hoặc buổi tối trước khi đi ngủ.
- Ngồi đúng tư thế và tập trung vào hơi thở hoặc một hình ảnh: Ngồi thoải mái với chân khoanh lại, lưng thẳng và vai thả lỏng. Tập trung sự chú ý của bạn vào hơi thở, cảm nhận quá trình hít thở và thở ra. Hoặc bạn có thể tập trung vào một hình ảnh như hình tượng thiên nhiên, một đốt nến, hoặc một biểu tượng tâm linh.
- Tránh bị xao lãng và tập trung: Để thiền hiệu quả, hạn chế những yếu tố xao lãng xung quanh và cố gắng tập trung tâm trí vào đối tượng thiền bạn đã chọn. Nếu suy nghĩ lan tràn, đừng lo lắng, hãy dùng ý thức đưa tâm trí trở lại với hơi thở hoặc đối tượng thiền.
- Đừng áp lực nếu tâm trí ban đầu có “hỗn loạn”: Khi bắt đầu thực hành thiền, tâm trí có thể không ổn định và dễ bị phân tâm. Đừng lo lắng, hãy tập trung trở lại với hơi thở hoặc đối tượng thiền của bạn. Dần dần, qua thực hành đều đặn, bạn sẽ cải thiện khả năng tập trung của mình.
Nhớ rằng, quan trọng nhất là kiên nhẫn và nhường nhịn trong quá trình thiền. Thiền định là một hành trình, và cảm nhận sự tiến triển từng ngày sẽ giúp bạn tìm thấy sự bình an và sự chánh niệm trong cuộc sống.
Lời kết
Thiền định là một phương pháp thực hành mang lại sự bình yên và hạnh phúc trong cuộc sống hàng ngày. Dù có thể mất thời gian và cần sự kiên nhẫn để thích nghi, nhưng lợi ích của việc thiền định thường xuyên xứng đáng với nỗ lực đó.
Cho dù bạn muốn giảm căng thẳng, cải thiện sức khỏe thể chất hay đơn giản là tìm sự yên bình trong tâm hồn, thiền là một phương pháp tuyệt vời và lành mạnh để đạt được những mục tiêu đó.
Thiền định đã được sử dụng hàng ngàn năm như một phương pháp thực hành để đạt được sự bình an trong tâm hồn và cải thiện tinh thần. Khi bạn thực hành đều đặn, bạn sẽ trải nghiệm những lợi ích về sức khỏe dần dần. Kết quả là bạn sẽ sống cuộc sống bình yên, thanh thản và thỏa mãn hơn.
Trả lời